Lịch sử phát triển của xã hội loài người luôn xoay quanh một câu hỏi cốt lõi: Ai là người làm nên lịch sử? Dựa trên nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác – Lê-nin và được vận dụng sáng tạo vào thực tiễn, Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định một câu trả lời nhất quán: Quần chúng nhân dân chính là người sáng tạo và là động lực vĩ đại của sự phát triển.
Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê-nin về vai trò của quần chúng nhân dân
Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác – Lê-nin đã chỉ ra rằng, sản xuất vật chất là nền tảng của sự tồn tại và phát triển xã hội, và lực lượng trực tiếp tạo ra của cải vật chất chính là quần chúng nhân dân. Do đó, họ mới là chủ thể sáng tạo chân chính của lịch sử. Vai trò chủ thể này không ngừng tăng lên cùng với sự tiến bộ của lịch sử, đặc biệt khi quần chúng được giác ngộ và tổ chức lại dưới sự lãnh đạo của một chính đảng cách mạng. Hoạt động sáng tạo của họ vừa phụ thuộc vào điều kiện kinh tế – xã hội khách quan, vừa gắn liền với mức độ tự giác và tổ chức của chính họ.
Sự vận dụng sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam: Lấy dân làm gốc
Thấm nhuần sâu sắc quan điểm trên, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quán triệt tư tưởng “lấy dân làm gốc”, coi nhân dân là trung tâm và là chủ thể của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quan điểm này được thể hiện rõ nét và ngày càng hoàn thiện qua các kỳ Đại hội, đặc biệt là trong công cuộc Đổi mới khởi xướng từ Đại hội VI (1986).
Đảng ta khẳng định, mọi chủ trương, đường lối phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” đã trở thành kim chỉ nam cho mọi hành động, thể hiện sự tin tưởng sâu sắc vào sức mạnh và trí tuệ của nhân dân.
Sự vận dụng này được cụ thể hóa qua hai mặt chính:
-
Về kinh tế: Đảng đã chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều thành phần, khơi dậy tiềm năng của mọi tầng lớp nhân dân để giải phóng sức sản xuất, từng bước cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
-
Về chính trị: Quyền làm chủ của nhân dân không ngừng được mở rộng thông qua các hình thức dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện. Người dân thực thi quyền lực của mình thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, đồng thời tham gia trực tiếp vào các công việc của Nhà nước thông qua các cuộc bầu cử, trưng cầu ý dân, hay đối thoại trực tiếp với lãnh đạo.
Có thể khẳng định, việc nhận thức đúng đắn và vận dụng sáng tạo vai trò động lực của quần chúng nhân dân là một trong những bài học kinh nghiệm quý báu, là nhân tố quyết định làm nên những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của Việt Nam trong hơn 35 năm đổi mới.