Cuộc đấu tranh chống lại mê tín, dị đoan và các hủ tục lạc hậu là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và phương pháp đúng đắn. Trong di sản của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại những chỉ dẫn vô cùng quý báu, sắc bén và vẫn còn nguyên giá trị, là kim chỉ nam cho công tác này ngay cả trong bối cảnh xã hội hiện đại và thời đại số ngày nay.
Nhận diện đúng bản chất và tác hại của mê tín, dị đoan theo tư tưởng của Người
Trước hết, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có một cách tiếp cận vô cùng khoa học khi phân biệt rạch ròi giữa tín ngưỡng, tôn giáo chính đáng và mê tín, dị đoan có hại. Người luôn tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng của nhân dân và nhìn nhận những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp trong các tôn giáo.
Tuy nhiên, Người lại vô cùng kiên quyết trong việc bài trừ mê tín, dị đoan, xem đây là một thứ “thuốc độc” kìm hãm sự phát triển của dân tộc. Theo Người, những hủ tục này không chỉ gây lãng phí tiền bạc và thời gian, mà còn làm suy yếu sức khỏe, tinh thần đoàn kết và cản trở sự tiến bộ của xã hội. Nghiêm trọng hơn, các thế lực thù địch, phản động thường lợi dụng chính mê tín, dị đoan để chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc và chống phá cách mạng.
Người chỉ ra rằng, nguyên nhân sâu xa của tệ nạn này xuất phát từ trình độ dân trí còn thấp, đời sống vật chất và tinh thần của người dân còn nhiều khó khăn. Đây cũng chính là điều mà chế độ thực dân, phong kiến luôn muốn duy trì để dễ bề cai trị.
Phương thuốc “chữa bệnh tận gốc”: Nâng cao dân trí, kiên trì thuyết phục
Từ việc xác định đúng nguyên nhân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra một phương pháp đấu tranh toàn diện, nhân văn và mang tính bền vững. Người nhấn mạnh: “chữa bệnh phải chữa tận gốc”.
Gốc rễ của vấn đề nằm ở đâu thì phải giải quyết ở đó. Thay vì dùng các biện pháp cấm đoán, cưỡng ép một cách máy móc, Người chủ trương phải tập trung vào việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, đặc biệt là nâng cao dân trí cho nhân dân. Khi người dân có tri thức, có sự hiểu biết khoa học, họ sẽ tự có “sức đề kháng” để nhận diện và loại bỏ những điều vô lý, nhảm nhí.
Phương pháp được Người ưu tiên là giáo dục, giải thích và thuyết phục một cách kiên trì. Đồng thời, cuộc đấu tranh này phải kết hợp hài hòa giữa “chống” và “xây” – tức là vừa bài trừ những cái cũ kỹ, lạc hậu, vừa tích cực xây dựng một đời sống văn hóa mới tiến bộ, lành mạnh. Trong quá trình đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải là người làm gương, đi tiên phong trong việc xóa bỏ hủ tục và vận động quần chúng.
Vận dụng tư tưởng của Bác vào cuộc chiến chống mê tín, dị đoan trong bối cảnh mới
Ngày nay, mê tín, dị đoan vẫn còn tồn tại dai dẳng, thậm chí biến tướng dưới nhiều hình thức tinh vi hơn, đặc biệt là trên không gian mạng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải vận dụng sáng tạo tư tưởng của Hồ Chí Minh vào công tác truyền thông, phòng chống.
Để công tác này hiệu quả, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước, hoàn thiện hành lang pháp lý để xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi. Công tác truyền thông cần được đổi mới mạnh mẽ, phải làm cho công chúng phân biệt được đâu là giá trị văn hóa cần gìn giữ, đâu là hủ tục cần loại bỏ.
Việc sử dụng các kênh truyền thông hiện đại như mạng xã hội, báo điện tử… để lan tỏa kiến thức khoa học, pháp luật là vô cùng quan trọng. Cuối cùng, cần phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân, xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh từ mỗi gia đình, khu dân cư, để ánh sáng của tri thức và văn minh đẩy lùi hoàn toàn bóng tối của mê tín, dị đoan.
Nguyễn Trung Hòa TH