Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người là một di sản quý báu, không chỉ đặt nền móng cho việc xác lập quyền của mỗi công dân trong một quốc gia độc lập mà còn là kim chỉ nam cho sự phát triển của Việt Nam trong bối cảnh mới. Việc vận dụng sáng tạo tư tưởng của Người luôn là nhiệm vụ trọng yếu để xây dựng một xã hội thực sự vì con người.
Nền tảng hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người
Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về quyền con người được kết tinh từ nhiều nguồn giá trị. Trước hết, đó là sự kế thừa truyền thống nhân văn hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam, luôn coi trọng con người và cộng đồng. Bên cạnh đó, Người đã tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn hóa của nhân loại, đặc biệt là các giá trị về tự do, bình đẳng, bác ái. Quan trọng nhất, Người đã vận dụng một cách sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào thực tiễn Việt Nam, khẳng định rằng chỉ khi giải phóng dân tộc khỏi ách áp bức, con người mới thực sự được giải phóng và có được các quyền cơ bản. Đối với Hồ Chí Minh, độc lập dân tộc chính là tiền đề không thể thiếu cho quyền con người.
Những nội dung cốt lõi trong tư tưởng của Người
Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người rất toàn diện và sâu sắc. Người khẳng định chủ nghĩa xã hội là chế độ ưu việt nhất, nơi quyền con người được tôn trọng và bảo đảm đầy đủ. Quyền con người luôn gắn chặt với mục tiêu “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” và quyền tự quyết của dân tộc. Yếu tố “dân chủ” được xem là then chốt để người dân có thể thực thi và bảo vệ quyền lợi của mình, thể hiện qua phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Tư tưởng của Người cũng nhấn mạnh quyền con người phải được bảo đảm cho mọi tầng lớp nhân dân trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tuy nhiên, quyền lợi phải luôn đi đôi với nghĩa vụ và trách nhiệm công dân đối với đất nước.
Thực tiễn gần 40 năm đổi mới và những bài học kinh nghiệm
Trong gần 40 năm thực hiện đường lối đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong việc bảo đảm quyền con người. Nước ta đã tham gia nhiều công ước quốc tế quan trọng về quyền con người và không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật trong nước để cụ thể hóa các quyền này. Tuy vậy, quá trình này vẫn còn một số hạn chế, chẳng hạn như một số chủ trương, chính sách của Đảng chưa được thể chế hóa kịp thời, và công tác truyền thông, đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc về tình hình nhân quyền ở Việt Nam đôi khi còn chưa đủ sắc bén và hiệu quả.
Nhiệm vụ và giải pháp trong bối cảnh mới
Để tiếp tục vận dụng thành công tư tưởng Hồ Chí Minh, bài viết gốc đã đề ra các nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm. Trong đó, cần tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nơi mọi quyền lực thuộc về nhân dân. Song song đó là phát huy dân chủ, bảo đảm quyền làm chủ thực sự của người dân và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho mọi tầng lớp xã hội, không phân biệt đối xử. Cuối cùng, các cơ quan nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức phải thực sự là “công bộc” của nhân dân, tận tụy phục vụ và lắng nghe ý kiến của nhân dân để hoàn thiện chính sách, pháp luật.