Tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vẫn luôn là kim chỉ nam, là ngọn đuốc soi đường cho những người làm báo Việt Nam qua mọi thời kỳ. Trong bối cảnh kỷ nguyên số đầy biến động với cả cơ hội và thách thức, những giá trị nền tảng ấy lại càng trở nên quý báu, giúp báo chí nước nhà giữ vững bản sắc và hoàn thành sứ mệnh của mình.
Nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi báo chí là một vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng và văn hóa. Người đã đặt nền móng vững chắc cho lý luận báo chí cách mạng Việt Nam với những trụ cột cốt lõi. Trước hết, đó là tính đảng, yêu cầu báo chí phải luôn phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Tiếp theo là tính nhân dân, khẳng định báo chí phải bắt nguồn từ nhân dân, nói lên tiếng nói, tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Cuối cùng là tính dân tộc, thể hiện ở việc báo chí phải mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với các đại biểu dự Đại hội lần thứ III Hội Nhà báo Việt Nam (tháng 9-1962)
Ảnh: hoinhabaovietnam.vn
Bên cạnh đó, tư tưởng của Người còn đặc biệt nhấn mạnh đến đạo đức của người làm báo. Người yêu cầu nhà báo phải luôn trung thực, khách quan, viết cho dễ hiểu, dễ nhớ. Hình mẫu người làm báo mà Chủ tịch Hồ Chí Minh hướng tới là những người “vừa hồng, vừa chuyên” – vừa có bản lĩnh chính trị, đạo đức trong sáng, vừa tinh thông nghiệp vụ, không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ.
Những thách thức của báo chí trong bối cảnh kỷ nguyên số
Kỷ nguyên số đã và đang đặt ra cho báo chí cách mạng Việt Nam những thách thức chưa từng có. Sự phát triển vũ bão của mạng xã hội tạo ra một môi trường cạnh tranh thông tin khốc liệt, đòi hỏi báo chí phải vừa nhanh nhạy nhưng vẫn phải đảm bảo tính chính xác.
Thêm vào đó, vấn nạn “tin giả” (fake news) lan tràn trên không gian mạng không chỉ làm nhiễu loạn thông tin mà còn có nguy cơ xói mòn lòng tin của công chúng đối với báo chí chính thống. Bài toán về kinh tế báo chí cũng là một thách thức lớn, buộc các cơ quan báo chí phải tự chủ tài chính trong khi vẫn phải đảm bảo thực hiện nhiệm vụ chính trị. Đồng thời, kỷ nguyên số cũng đòi hỏi đội ngũ những người làm báo phải liên tục cập nhật, nâng cao năng lực để làm chủ công nghệ và các phương thức làm báo hiện đại.
Vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh để đưa báo chí tiến lên
Để vượt qua những thách thức trên, việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh là con đường tất yếu. Trước hết, báo chí cần giữ vững bản chất cách mạng, phát huy vai trò định hướng dư luận, là dòng thông tin chủ lưu tin cậy trong “ma trận” thông tin số.
Bên cạnh đó, cần phải đổi mới mạnh mẽ về nội dung và hình thức. Thay vì chỉ đưa tin đơn thuần, báo chí cần đi sâu vào phân tích, lý giải các vấn đề xã hội quan tâm, tăng cường tính tương tác với độc giả qua các nền tảng số.
Yếu tố con người là then chốt, do đó, cần tập trung xây dựng đội ngũ người làm báo hiện đại, kế thừa hình mẫu “vừa hồng, vừa chuyên” của Bác. Các nhà báo không chỉ cần có lập trường vững vàng mà còn phải có kỹ năng số, tư duy nhạy bén và khả năng sáng tạo không ngừng. Cuối cùng, việc hoàn thiện các cơ chế, chính sách quản lý báo chí cho phù hợp với môi trường số cũng là một nhiệm vụ cấp bách để tạo hành lang pháp lý cho báo chí phát triển lành mạnh và bền vững.
Có thể khẳng định, tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí vẫn còn nguyên giá trị. Đó không chỉ là di sản mà còn là sức mạnh để báo chí cách mạng Việt Nam tự tin đổi mới, khẳng định vị thế và phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân một cách hiệu quả nhất trong kỷ nguyên số.