Với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kinh tế số không còn là một lựa chọn mà đã trở thành động lực cốt lõi, quyết định tương lai phát triển của mỗi quốc gia. Đối với Việt Nam, việc nắm bắt và phát huy vai trò của kinh tế số chính là chìa khóa để tạo ra sự tăng trưởng đột phá và nâng cao vị thế trên trường quốc tế.
Kinh tế số là động lực tăng trưởng không thể thiếu
Kinh tế số đang mở ra những cơ hội phát triển chưa từng có. Bằng cách ứng dụng công nghệ số, các mô hình kinh doanh, sản phẩm và dịch vụ mới liên tục ra đời, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động. Điều này không chỉ giúp mở rộng thị trường trong nước mà còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận quy mô toàn cầu một cách dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, kinh tế số còn tạo ra nhiều việc làm mới, không chỉ trong lĩnh vực công nghệ thông tin mà còn lan tỏa sang các ngành khác như logistics, marketing số và giáo dục. Quan trọng hơn, đây được xem là yếu tố then chốt giúp Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng, từ việc phụ thuộc vào lao động giá rẻ sang một mô hình dựa trên công nghệ và đổi mới sáng tạo, qua đó có thể vượt qua “bẫy thu nhập trung bình”.
Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham quan trưng bày sản phẩm dịch vụ, ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng_Ảnh: TTXVN
Thực trạng phát triển kinh tế số tại Việt Nam
Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương và chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển của kinh tế số. Trong giai đoạn 2020 – 2023, tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP đạt trung bình khoảng 12,62%. Tuy nhiên, con số này có xu hướng giảm nhẹ trong năm 2023 do ảnh hưởng từ sự sụt giảm nhu cầu của thế giới đối với các sản phẩm điện tử và máy vi tính.
Một điểm đáng chú ý là sự đóng góp của kinh tế số vào tăng trưởng năng suất lao động của Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn. Mặc dù năng suất lao động chung của cả nước tăng đều qua các năm, Việt Nam vẫn còn một khoảng cách khá lớn so với các quốc gia trong khu vực. Điều này cho thấy tiềm năng của kinh tế số vẫn chưa được khai thác một cách triệt để.
Giải pháp để kinh tế số thật sự trở thành đòn bẩy
Để kinh tế số thực sự phát huy vai trò động lực, Việt Nam cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm. Trước hết, cần tiếp tục hoàn thiện khung thể chế, pháp luật để tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động đổi mới sáng tạo và các mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng số.
Nhà nước cần có chính sách khuyến khích cụ thể cho các doanh nghiệp “lõi” trong kinh tế số, đặc biệt là ưu tiên cho các sản phẩm công nghệ số mang thương hiệu “Make in Vietnam”. Đồng thời, cần tăng cường đầu tư, nhất là đầu tư công, để nâng cấp hạ tầng và các dịch vụ số thiết yếu. Việc nâng cao nhận thức trong toàn xã hội về lợi ích cũng như thách thức của kinh tế số là vô cùng cần thiết để hướng tới sự phát triển bền vững, kết hợp hài hòa giữa “kinh tế số” và “kinh tế xanh”.