Tọa lạc tại xã An Xuân, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, địa đạo Gò Thì Thùng không chỉ là một di tích lịch sử cấp quốc gia mà còn là một biểu tượng cho ý chí kiên cường, bất khuất của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Nằm trên một cao nguyên ở độ cao 400 mét, đây là một trong ba hệ thống địa đạo lớn nhất Việt Nam, bên cạnh địa đạo Củ Chi và Vĩnh Mốc.
Hành trình kiến tạo một công trình huyền thoại
Trước bối cảnh chiến tranh leo thang ác liệt, Tỉnh ủy Phú Yên cùng Ban Chỉ huy quân sự Khu V đã quyết định xây dựng một căn cứ vững chắc ngay trong lòng đất để làm nơi trú ẩn và chiến đấu lâu dài. Công trình được chính thức khởi công vào ngày 10 tháng 5 năm 1964. Bằng những dụng cụ thô sơ và một tinh thần thép, quân và dân các xã An Xuân, An Định, An Nghiệp đã bí mật đào địa đạo, chủ yếu làm việc vào ban đêm để tránh sự phát hiện của địch. Sau hơn một năm lao động không mệt mỏi, hệ thống địa đạo được hoàn thành vào tháng 8 năm 1965, trở thành một “làng ngầm” kiên cố.
Kiến trúc độc đáo của ‘làng ngầm' trong lòng đất
Địa đạo Gò Thì Thùng là một công trình quân sự sáng tạo với tổng chiều dài lên đến 1.948 mét, chạy sâu dưới lòng đất khoảng 4,5 mét. Lòng địa đạo rộng khoảng 0,8 mét, đủ để di chuyển và vận chuyển vũ khí, lương thực. Toàn bộ hệ thống có cấu trúc phức tạp với 486 giếng và các cửa hông được ngụy trang khéo léo, cách nhau khoảng 20 mét. Bao bọc xung quanh là một hệ thống giao thông hào chằng chịt, tạo thành một thế trận liên hoàn, giúp quân ta cơ động trong chiến đấu.
Khám phá những điều đặc sắc bên trong Địa đạo Gò Thì Thùng qua sa bàn
Ý nghĩa lịch sử của địa đạo Gò Thì Thùng
Địa đạo Gò Thì Thùng là nơi ghi dấu nhiều chiến công oanh liệt, góp phần quan trọng vào thắng lợi của quân và dân Phú Yên trong cuộc đối đầu với chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ. Công trình không chỉ thể hiện trí tuệ, sự sáng tạo mà còn là minh chứng cho tinh thần đoàn kết quân dân và ý chí sắt đá của dân tộc Việt Nam. Với những giá trị to lớn đó, vào năm 2009, địa đạo Gò Thì Thùng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia.
Toàn cảnh Địa đạo Gò Thì Thùng nhìn từ trên cao
Gò Thì Thùng ngày nay: Điểm hẹn lịch sử và văn hóa
Ngày nay, khu di tích đã được tôn tạo, xây dựng khang trang hơn để đón tiếp du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu lịch sử. Đặc biệt, Gò Thì Thùng còn nổi tiếng với Hội đua ngựa truyền thống được tổ chức vào ngày mùng 9 Tết Nguyên đán hằng năm. Đây là hội đua ngựa độc đáo duy nhất ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Đến với Gò Thì Thùng, du khách không chỉ được sống lại những trang sử hào hùng mà còn được hòa mình vào không khí lễ hội sôi động và tận hưởng không gian trong lành, mát mẻ của vùng cao nguyên.
Nguyễn Trung Hòa tổng hợp