Trong bối cảnh thế giới phẳng, khi lợi thế không chỉ đến từ kinh tế hay quân sự, việc xây dựng một thương hiệu quốc gia mạnh mẽ và có sức hấp dẫn đã trở thành nhiệm vụ chiến lược. Đối với Việt Nam, con đường hiệu quả để khẳng định vị thế và lan tỏa giá trị ra toàn cầu chính là thông qua ngoại giao văn hóa – thứ “sức mạnh mềm” chứa đựng hồn cốt dân tộc.
Sức mạnh mềm của văn hóa trong nền ngoại giao hiện đại
Văn hóa từ lâu đã được xem là một trong ba trụ cột chính của nền ngoại giao toàn diện Việt Nam. Nó không chỉ là công cụ quảng bá hình ảnh đất nước mà còn là nền tảng tạo dựng niềm tin, sự thấu hiểu và gia tăng lợi thế cạnh tranh quốc gia. Một thương hiệu quốc gia được định vị bằng các giá trị văn hóa đặc sắc sẽ tạo ra sức hút tự thân, góp phần thúc đẩy các mục tiêu về kinh tế, chính trị và đối ngoại.
Lịch sử đã chứng minh sức mạnh của văn hóa trong ngoại giao. Hình ảnh nhà ngoại giao Nguyễn Thị Bình trong tà áo dài tại Hội nghị Paris năm xưa đã trở thành một biểu tượng bất hủ, thể hiện một Việt Nam hòa bình, tự chủ nhưng cũng đầy kiên cường. Đó chính là minh chứng sống động cho việc văn hóa có thể truyền tải những thông điệp mạnh mẽ mà không cần đến lời nói.
Những dấu ấn đáng tự hào trên bản đồ văn hóa thế giới
Việt Nam đã và đang tích cực đưa văn hóa trở thành một điểm sáng trong các hoạt động đối ngoại. Hình ảnh tà áo dài, nón lá, những món ăn tinh hoa hay các tiết mục nghệ thuật dân tộc thường xuyên xuất hiện trang trọng trong các chuyến công du của lãnh đạo cấp cao, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn bè quốc tế.
Bên cạnh đó, việc tổ chức thành công nhiều sự kiện văn hóa tầm cỡ như Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc (Vesak), các Tuần lễ, Năm văn hóa Việt Nam tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức… đã giúp quảng bá một hình ảnh Việt Nam năng động, mến khách và giàu bản sắc. Đặc biệt, với 34 di sản đã được UNESCO vinh danh, Việt Nam ngày càng khẳng định được sức hút của một nền văn hóa lâu đời và đa dạng.
Tăng cường quảng bá văn hóa nhằm kích cầu du lịch, thu hút du khách trong nước và quốc tế đến với Việt Nam
Nguồn: nhiepanhdoisong.vn
Những thách thức còn tồn tại và trăn trở
Dù đã đạt được nhiều thành tựu, hành trình định vị thương hiệu quốc gia qua văn hóa vẫn còn đối mặt với không ít thách thức. Sự tác động của toàn cầu hóa đang khiến nhiều di sản văn hóa phi vật thể quý giá có nguy cơ mai một, trong khi nguồn nhân lực kế thừa còn mỏng và yếu.
Nguồn lực đầu tư cho việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản vẫn còn hạn chế, chưa thực sự tương xứng với tiềm năng to lớn. So với các quốc gia như Nhật Bản hay Hàn Quốc, Việt Nam vẫn chưa khai thác triệt để sức mạnh của các ngành công nghiệp văn hóa như điện ảnh, ẩm thực, thời trang để tạo ra những sản phẩm có tầm ảnh hưởng toàn cầu. Các hoạt động quảng bá đôi khi còn dàn trải, thiếu một chiến lược đồng bộ và có trọng tâm.
Giải pháp chiến lược để văn hóa thực sự tỏa sáng
Để ngoại giao văn hóa thực sự trở thành mũi nhọn, Việt Nam cần một chiến lược tổng thể và chuyên biệt về xây dựng thương hiệu quốc gia. Chiến lược này phải lồng ghép văn hóa vào các kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và du lịch một cách chặt chẽ.
Trong thời đại số, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội, để quảng bá văn hóa một cách sinh động, nhanh chóng là yêu cầu cấp thiết. Đồng thời, cần tập trung phát triển các ngành công nghiệp văn hóa trở thành những lĩnh vực kinh tế mũi nhọn, tạo ra các sản phẩm có sức cạnh tranh cao. Cuối cùng, đầu tư đào tạo một đội ngũ chuyên gia về quản lý văn hóa và ngoại giao quốc tế chính là yếu tố then chốt để hiện thực hóa các mục tiêu đã đề ra.